Hình tượng hoa sen trong văn hóa của người Việt Nam

Việt Nam ta từ bao đời nay luôn coi hoa sen là một hình tượng đặc biệt trong văn hóa của người Việt Nam. Trên khắp mọi nơi ở thôn quê Việt Nam; bạn có thể bắt gặp những đầm hoa sen rộng, xanh và đẹp sắc hoa. Hình tượng hoa sen đã đi sâu lòng người Việt. Vì vậy, khi ngắm hoa bạn sẽ như đang nhìn thấy hình ảnh con người Việt Nam – giản dị,trong sang,thân thiện.

Hoa sen vốn dĩ luôn tỏa ra nét đẹp ở sâu trong tâm trí chúng ta, đi vào cuộc sống và văn hóa của người Việt. Dù sinh ra trong bùn lầy nhưng hoa sen không bị nhiễm bẩn;mà lại có khả năng tự thay đổi hoàn cảnh sống; vì hoa sen mọc ở chỗ nào thì cũng làm cho nước đục nơi đó  trong lại. Sen có cả hương lẫn sắc, nhưng hương sen không bị nồng mà thơm dịu ; phất lên  một tinh thần lớn lao. Sắc sen kín đáo, đằm thắm, cánh trắng hồng nhẹ, nhụy vàng. Lúc nở đến lúc lụi cũng  không  bị ong bướm lảng vảng. Qua nhiều cầm cố để đến được chỗ thoải mái hư không; sen tiếp tục vươn lên dưới ánh Mặt Trời, đươm nụ kết hoa, khoe sắc và tỏa hương khắp không gian.

Sự lớn lên của sen diễn ra theo quy luật nhân quả luân hồi. Sen có cả nụ-hoa-hạt. Hoa nở giống như  quá khứ, đài sen đại diện cho hiện tại và hạt sen là phần cho tương lai; sự nối tiếp cứ vậy như kiếp luân hồi.

Ý nghĩa của hoa sen đối với con người Việt Nam

Hoa sen có vị trí đặc biệt trong đời sống và văn hóa của người Việt

Hoa sen có  vị trí rất đặc biệt trong đời sống và văn hóa của người Việt. Giản dị, tao nhã nhưng lại tinh khôi. Cây hoa sen là đại diện cho tính cách, khí chất  người quân tử. Hoa sen lớn trong bùn đất; nhưng vẫn vươn lên mạnh mẽ tiếp nhận sức sống từ mặt trời mà không hề bị bẩn đục.

Như con người sinh ra trên đời vượt bao sóng gió, dụ dỗ của lòng tham và dục vọng vẫn bản lĩnh sống không saii đạo lí làm người. Theo đuổi đam mê và ước mơ. Nói đến cây hoa sen; đã là người Việt Nam chắc chắn ai cũng biết câu ca dao: “Trong đầm gì đẹp bằng sen. Lá xanh bông trắng lại chen nhị vàng. Nhị vàng bông trắng lá xanh. Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn”.

Ở mỗi người Việt Nam; cây hoa sen đại diện cho vẻ đẹp tươi sáng,  thuần khiết đậm chất  dân tộc. Không những thế,  hoa sen có sức sống mãnh liệt phi thường: Sinh ra trong bùn, sống trong nước và vươn theo mặt trời; để đâm hoa kết trái. Cây hoa sen đại diện cho bản tính giỏi thích nghi thân thiện, phong thái nhã nhặn; tinh thần bền vững trong mọi hoàn cảnh như con người Việt Nam.

Hoa sen gắn với nền văn minh lúa nước

Với người Việt Nam, cây hoa sen ngoài vẻ đẹp kỳ diệu; hương thơm thoang thoảng thì còn có ý nghĩa lớn với nền văn hóa dân tộc là nền văn minh lúa nước. Cây hoa sen là thảo mộc có mặt và phát triển trên tất cả mọi nơi trên đất nước Việt Nam; gắn bó với cuộc sống người dân và hòa thành phần trong ý thức của người dân về hình ảnh của nó.Khắp Bắc, Trung, Nam; cây hoa sen có ở mọi nơi, gần gũi và quen thuộc với mọi người, mọi tầng lớp, mọi lứa tuổi.

Hoa sen trong văn hoá ẩm thực Việt Nam

Cây hoa sen không những là đại diện cho tinh thần, bản sắc văn hóa Việt; mà còn gần gũi, quen thuộc trong đời sống hàng ngày của người dân.

Đặc biệt tất cả các bộ phận ở hoa sen có thể chế thành những món ăn đặc trưng, mang đậm hương vị Việt Nam ví như: Gỏi ngó sen, mứt sen, trà sen, cháo sen, bánh tráng trộn ngó sen, xôi sen, chè sen nhãn, chè sen hoa cúc, rượu sen, hạt sen, kẹo sen…

Cánh sen, nhị sen

Ngoài ra, cánh sen được dùng để trang trí món ăn, lá sen sử dụng để gói thức ăn, gói cốm thơm nồng nàn. Rễ (ngó sen) ngoài món gỏi có thể dùng tạo thành nhiều món ăn (xúp, canh, món xào)… Nhị hoa phơi khô dùng để làm chè và trà. Các hạt nhỏ lấy ra từ bát sen có thể ăn tươi (khi non) hoặc sấy khô và làm bỏng rất thơm và bùi.

Tâm sen

Hơn nữa, tâm sen và lá còn có công dụng chữa bệnh. Trong đó, tâm sen là phần quý nhất, có thể trị được nhiều bệnh. Tâm sen có màu xanh, đông y gọi tâm sen là liên tâm hay liên tử tâm, chúng có vị đắng, tính hàn, không độc, có tác dụng thanh tâm, an thần, chữa mất ngủ,trị khát nước sau khi sinh, giải nhiệt, giải cảm nắng.

Khăn tơ từ hoa sen

Thêm nữa, thân cây hoa sen trước đây không được sử dụng nhất, nay lại có nghệ nhân Ưu tú Phan Thị Thuận nghiên cứu tạo những cọng sen thành những chiếc khăn tơ sen cao cấp và độc đáo thế giới.

Hình tượng hoa sen có giá trị thân quen với đời sống vật chất, tinh thần và rất quen thuộc với người dân Việt Nam trong đời sống hằng ngày. Một loài hoa mang trong mình nhiều ý nghĩa kèm những tác dụng tuyệt vời đối với sức khỏe, không có gì ngạc nhiên khi cây hoa sen được làm biểu tượng cho đất nước Việt Nam.​​​​​​

Nguồn: Congthuong.vn